Stotteren
Het is heel normaal dat we zo nu en dan over onze woorden te struikelen. Wanneer dit gebeurt zijn we heel makkelijk in staat om snel te herstellen en verder te gaan. Voor degenen die stotteren, kunnen er echter diepere emotionele en psychologische gevolgen zijn.
Van alle mensen stottert er ongeveer 1% chronisch. Wereldwijd zijn er ongeveer 60 miljoen personen die stotteren. In Europa zijn dit er 3,74 miljoen. In Nederland zijn het 170.000 en in België 100.000 mensen.
Stotteren begint meestal bij kinderen tussen de twee en zeven jaar. Bij uitzondering kan iemand op latere leeftijd gaat stotteren. De aanleiding hiervoor kan vaak gevonden worden in een plotseling optredend emotioneel trauma, zoals het overlijden van een geliefde of een ongeluk. Daarom is het heel belangrijk dat die gevoelens niet genegeerd worden. De houding van een persoon, positief of negatief, is een belangrijke factor die bijdraagt aan de algehele stotterstoornis en kan bepalen of deze in de loop van de tijd vaker voorkomt.
Waarom iemand begint te stotteren is nog grotendeels onduidelijk
De Amerikaanse neurologen Norman Geschwind en Albert Galaburda toonden in 1980 aan dat stotteren, maar ook dyslexie, hoogbegaafdheid en extreme talenten, gepaard gaan met een ongewone opbouw van de hersenstructuren, waaronder een ongewone asymmetrie in de hersenen. Terwijl de taal van vlotte sprekers meestal overwegend door een enkele hersenhelft wordt aangestuurd
(bij de meesten de linker) zagen zij in de hersenen van stotterende sprekers dat er spraakcentra aanwezig waren in beide hersenhelften.
Neurochirurg Dirk De Ridder (UZ Antwerpen )beaamt dat zowel structurele als functionele hersenonderzoeken duidelijk aantonen dat de hersenen van mensen die stotteren, verschillen van mensen die dat niet doen. "Deze verschillen bestaan in welbepaalde hersenstructuren en in hersenverbindingen tussen die hersenstructuren’, vertelt hij. ‘Ze leiden uiteindelijk tot verschillen in hersenfunctie, meer bepaald in spraakfunctie."
Groeihormonen zoals testosteron kunnen ook een mogelijke oorzaak zijn, wat meteen zou verklaren waarom veel meer jongens dan meisjes stotteren. Bij kleuters ligt de verhouding nog op 60 % jongens tegenover 40 % meisjes, in de puberteit loopt dat op tot 6 keer meer jongens dan meisjes. Wellicht omdat jongens voor taal biologisch benadeeld lijken te zijn door het effect van groeihormonen op de ontwikkeling van hun brein, maar ook omdat meer meisjes op jongere leeftijd herstellen van stotteren dan jongens. Bij volwassenen nivelleert de verhouding zich weer wat meer, ook al blijven mannen 3 à 4 keer meer problemen hebben dan vrouwen.
Uit een studie door dr. Ronny Boey (dokter in de medische wetenschappen Universiteit Antwerpen, 2008) is gebleken dat 70 % van de pieken in stotteren met emotionele opwinding te maken hebben. Dat kan negatieve stress zijn, wat vooral bij temperamentvolle kinderen een probleem is omdat ze snel gefrustreerd of boos worden, maar ook positieve opwinding kan stotteren verergeren. Typische voorbeelden zijn een bezoek aan een pretpark of kijken naar een opwindende film.
Extreme vermoeidheid kan stotteren verergeren, maar dat is eerder een algemeen effect, want ook bij vlotte sprekers gaat de articulatie moeizamer als ze moe zijn. En ten slotte bleek dat ook een groeispurt kinderen meer doet stotteren.
Stotteren verhindert een vrije stroom van communicatie.
Het is bekend dat gedachten, emoties en vermaningen je een onveilig gevoel geven, en je probeert onbewust elke uiting van dit feit te beheersen. Bij het omgaan met de fluctuerende aard van stotteren (goede dagen, slechte weken, goede maanden enz.) is er dus verschil tussen goede dagen en slechte dagen.
Op de dagen dat de spraak goed is, waar je dus zeer vloeiend spreekt, heb je een hoog percentage "automatische" spraak.
Op dagen dat de spraak slecht (minder vloeiend) is, heb je een significant lagere verhouding van "automatische" spraak. Dus moet je eigenlijk je spraak meer handmatig en bewust beheersen om je woorden eruit te krijgen.
Automatische vermogens
Om deze term te definiëren; een automatische vaardigheid is een actie die bijna moeiteloos kan worden uitgevoerd.
Het vraagt niet veel aandacht als het er is. Het is meestal een vaardigheid die een persoon onder de knie heeft. Mensen hebben veel verschillende automatische vermogens.
Als je bijvoorbeeld op de bank zit en naar de koelkast wil lopen, sta je gewoon op en loopt naar de koelkast. Je denkt er niet over na
of hoeft geen aandacht te schenken aan de mechanica van het buigen van je beenspieren om op te staan of iets dergelijks.
Je weet gewoon hoe het moet en ik doe het gewoon. Dit is een automatisch vermogen. Andere automatische vaardigheden zijn wandelen, hardlopen, autorijden, fietsen, enz. Dit zijn dingen die we gewoon doen zonder erover na te denken.
Nu is spreken voor de meeste mensen (behalve mensen die stotteren) een automatische vaardigheid. Voor mensen die stotteren gebeurt het spreken in de "automatische" modus dus niet consequent.
Voortbouwend op dit inzicht
Waarom is spraak de enige automatische vaardigheid die afbreekt (stotteren)?
Waarom heeft niemand blokkades of stotterachtig gedrag met een van de andere automatische vaardigheden?
Waarom is er geen stoornis in iemands automatische manier van lopen/rennen/rijden/fietsen.... (bij gebrek aan een betere term),
maar er is een aandoening die we onvloeiendheid/stotteren noemen waarbij de automatische manier van spreken niet functioneert naar behoren? Wat is er anders aan de automatische vaardigheid van spreken die leidt tot deze stoornis die we stotteren/dysfluency noemen in vergelijking met de automatische vaardigheid van lopen etc. die niet leiden tot stotterachtige stoornissen?
Korter gezegd, niemand "blokkeert" wanneer ze lopen. (behalve mensen die Parkinson hebben. Dit is een naar bijverschijnsel, wat uiteraard heeft niks met stotteren te maken heeft).
Dus waarom "blokkeren" mensen als ze praten? Beide zijn vaardigheden die automatisch kunnen worden.
Een eenvoudig antwoord zou zijn dat spreken een complexere taak is. Het heeft te maken met fijne motoriek, adem, stemplooivibratie enz. Hoewel er enige geloofwaardigheid is voor deze opvatting (heeft de schrijver van deze informatie ( link artikel onderaan de blog) veel dieper gekeken en denkt niet dat het bovenstaande een significante bijdragende oorzaak is. Na veel overweging was hij tot enkele theoretische conclusies gekomen. De verwevenheid tussen denken en spreken een rol. Ook speelt tijd, en het verlangen naar controle een rol.
Nu wordt het even wat technisch…..
"De verwevenheid tussen denken en spreken speelt een rol."
Denken is metafysisch. Spraak is fysiek. Het denken bevindt zich in het rijk van het bewustzijn.
De productie van spraak zelf is een fysieke handeling waarbij spieren worden samengetrokken en ontspannen.
Gedachten en woorden zijn volledig onfysiek. Het zijn nl. ideeën en symbolen in de menselijke geest. Je kunt me geen gedachte laten zien in de vorm van materie. Dus spreken is een fysieke handeling, maar denken is metafysisch.
Wanneer we spreken (fysieke handeling), is ons doel om gedachten, woorden en ideeën te delen (alle metafysische dingen en in het rijk van bewustzijn). Het spreken zelf (stemplooivibratie, articulatorvorming, enz.) is een fysieke handeling waarvan het de bedoeling is om dingen uit te drukken die niet fysiek zijn (woorden, gedachten en ideeën). Dus beknopt, het doel van de fysieke activiteit van spreken is om dingen uit te drukken die niet fysiek zijn (woorden, gedachten, ideeën).
Er is een belangrijk verschil tussen spreken en de andere automatische vaardigheden.
Met het automatische vermogen van lopen, is de bedoeling van de fysieke activiteit van lopen om fysiek te lopen. In dit geval gaat fysieke intentie gepaard met fysieke actie. Het is hetzelfde met fietsen.
Fietsen is een fysieke activiteit en dat geldt ook voor het doel van fietsen. Het doel van fietsen is om je lichaam fysiek te bewegen. Dus nogmaals, net als bij wandelen, is de bedoeling van fietsen fysiek en de actie is ook fysiek.
In deze voorbeelden bevinden de intentie en de daadwerkelijke actie zich in hetzelfde domein; het fysieke domein. Deze combinatie van intentie en actie, beide in het fysieke rijk, is een belangrijke reden waarom niemand de automatische mogelijkheden om te lopen, fietsen, enz. "blokkeert".
Aan de andere kant, bij de fysieke handeling van het spreken (bewegende articulatoren, stemplooitrillingen), is de bedoeling van de handeling niet fysiek maar metafysisch. De bedoeling van de fysieke handeling van spreken is niet de fysieke beweging van jouw spraakapparaat.
Dit is helemaal niet de bedoeling. De bedoeling is eigenlijk het delen van metafysische gedachten, woorden en ideeën.
Dus in het geval van spreken is het doel van de handeling metafysisch (het delen van ideeën, woorden en gedachten), maar de handeling zelf is fysiek (spreken). In dit geval liggen het doel van de handeling en de handeling zelf in verschillende sferen.
De ene is metafysisch (het uiten van gedachten) en de andere is fysiek (het fysiek bewegen van uw spraakapparaat).
Dit is een van de redenen waarom het automatische spraakvermogen kan gaan stotteren, maar niemand heeft een "stotterende" wandeling of blokkeert wanneer ze lopen.
Dit is gedeeltelijk de reden waarom niemand "blokkeert" tijdens het fietsen, maar ze blokkeren wel wanneer ze spreken. Bij het spreken ligt de bedoeling van de actie in het metafysische rijk (ideeën delen). De eigenlijke actie (fysiek bewegend spraakapparaat) bevindt zich echter in het fysieke rijk.
Woorden, gedachten en ideeën bestaan in onze geest.
In onze gedachten zijn ze heel. Ze zijn tijdloos. Ze missen volledig een fysieke aard. Je kunt een gedachte niet fysiek manifesteren.
Je kunt me niet de fysieke materie laten zien die je gedachte is.
In deze fysieke wereld is de enige manier waarop we met een ander wezen kunnen communiceren echter door fysieke activiteit.
De manier waarop we onze gedachten en ideeën met relatieve precisie communiceren, is door middel van taal. De manier waarop we taal in deze fysieke wereld uitdrukken, is door opeenvolgende bewegingen van ons spraakapparaat.
Dus om deze woorden, gedachten en ideeën uit te drukken die heel, tijdloos en metafysisch zijn, worden fysieke spraakhandelingen in een bepaalde volgorde in de tijd afgebroken.
Nu gaat het interessant worden...
Interessant is dat mensen die stotteren meer activiteit vertonen in de rechterhersenhelft wanneer ze spreken dan hun vloeiende tegenhangers. Vloeiende sprekers vertonen tijdens het spreken meer activiteit in hun linkerhersenhelft.
De rechterhersenhelft houdt zich bezig met holistische dingen. Het gaat over complete foto's en dingen in hun hele vorm.
De linkerhersenhelft is meer lineair. Het gaat over zaken als volgorde en tijd.
Dit zou dus een zeer reële geloofwaardigheid kunnen geven aan deze gedachte gang.
De persoon die stottert, probeert de hele betekenis van hun uitdrukking met de rechterkant van hun hersenen te delen. De persoon die vloeiend is, gebruikt de linkerkant van hun hersenen om achtereenvolgens spraakgeluiden aan elkaar te rijgen die betekenis aan hun luisteraar zullen overbrengen.
Een korte opmerking over woorden.
Woorden zijn een eenheid van betekenis. We drukken woorden echter uit door opeenvolgende bewegingen van ons spraakapparaat die resulteren in geluid. De persoon die soms stottert, probeert misschien hele woorden te delen op een moment dat onmogelijk is. Je moet dus de spraakbewegingen die correleren met het woord over een bepaalde tijd in volgorde zetten om de gedachte die je probeert over te brengen.
Een stukje van de puzzel
Dus een stukje van de puzzel van stotteren is dat de mensen die stotteren, hun gedachten willen uiten. We willen onze gedachten manifesteren. We proberen betekenis fysiek te manifesteren. Dit zal een blokkade veroorzaken omdat betekenis (ideeën, woorden) zich niet fysiek kunnen manifesteren. Wat kan gebeuren, en dit is relatief diep, is dat we met ons spraakapparaat een verandering in de fysieke omgeving kunnen veroorzaken die door onze luisteraar als betekenis zal worden geïnterpreteerd.
De fysieke wereld fungeert als het medium waardoor we metafysische ideeën in onze geest delen.
Het vermogen om het metafysische (onze gedachten en ideeën) uit te drukken, is een van de meest verbluffende dingen die er zijn als je echt gaat nadenken. Spraak en taal zijn werkelijk fascinerende studiegebieden en spreken tot de essentie en aard van de menselijke ziel.
Edgar Cayce
Ik heb in eerdere blogs een aantal keer de inzichten van Edgar Cayce gedeeld, welke ik altijd heel interessant vind. Toen ik op zoek ging naar informatie ben ik ook op zoek gegaan of Cayce misschien inzichten had in de oorzaak van stotteren.
Eeuwenlang hebben de oorzaak en de behandeling van stotteren zowel de stotteraars zelf als degenen die hebben geprobeerd ze te behandelen, voor een raadsel gesteld.
Van alle spraakstoornissen is stotteren zowel het meest onderzochte als het meest verbijsterende. Vooral de laatste 50+ jaar zijn medische en paramedische tijdschriften gevuld met wetenschappelijke studies en casuïstiek. Als gevolg hiervan zijn enorme hoeveelheden feiten verzameld over de fysieke dimensies van stotteren.
De verzamelde kennis heeft echter niet geleid tot consensus over de etiologie of behandeling van stotteren.
Er zijn letterlijk honderden theorieën over de oorzaak van stotteren en elke theorie wordt ondersteund door enig onderzoek en elke theorie heeft weer geleid tot een specifieke behandelingsaanpak. Deze theorieën kunnen worden onderverdeeld in vier hoofdcategorieën:
* De organische theorie. Deze groep theorieën is door de eeuwen heen het meest gangbaar geweest. Kortom, het stelt dat
onvloeiendheid te wijten is aan een fysiek defect bij de stotteraar. Aangezien verbonden spraak een ingewikkelde timing en coördinatie
van veel gelijktijdige bewegingen vereist (inclusief de werking van de longen, stemplooien en het omliggende spierstelsel, het zachte
gehemelte, de tong en de lippen), kan een storing in de functie van een van deze het ritme van toespraak.
* Neurose theorie. Na Freuds tijd kwam het in de mode om stotteren te zien als het resultaat van een diepgeworteld emotioneel of
psychologisch probleem. Volgens deze specifieke denkrichting werd van stotteraars gedacht dat ze 'vast zaten' op het orale of anale
niveau van emotionele ontwikkeling of dat ze diep ontoereikende persoonlijke relaties ervoeren. Op dit moment beschouwen veel
therapeuten stotteraars nog steeds als neurotisch…..
* Theorie leren. Historisch gezien hebben veel waarnemers stotteren als een slechte gewoonte beschouwd. Onderzoek in de jaren '60
toonde aan dat ongeveer 80% van alle kleuters een korte periode van 'normale niet-vloeiendheid' doormaakt, wat gemakkelijk kan
worden verward met stotteren. Volgens leertheoretici kan deze niet-vloeiendheid worden omgezet in stotteren door de reacties van de
ouders, vrienden, leraren, enz. Het kind leert bang te zijn om te spreken vanwege de reacties van anderen, en deze angst verstoort
het ingewikkelde coördinatiepatroon dat nodig is voor vloeiende spraak, wat resulteert in verhoogde onvloeiendheid.
* Verstoorde auditieve feedback theorie. We vertrouwen allemaal op sensorische feedback om onze spraak te volgen. Als een persoon geen
kinesthetische (tastgevoel) feedback krijgt door lokale anesthesie van het gehemelte, wordt zijn spraak onduidelijk. Als de auditieve
feedback wordt vertraagd (door gebruik te maken van een bandrecorder met een ingebouwde vertraging), hebben normale sprekers te
maken met vloeiende onderbrekingen die erg lijken op die bij stotteren. Dit heeft geleid tot de theorie dat stotteren te wijten is aan
enige vervorming in het auditieve feedbacksysteem dat wordt gebruikt om spraak te volgen. (link naar pagina onderaan dit blog)
Edgar Cayce gaf lezingen voor 10 personen die zichzelf, of door hun ouders, werden beschouwd als stotteraars. Toen hem specifiek werd gevraagd wat stotteren veroorzaakt, antwoordde Cayce:
"De verbindingen voor zowel de auditieve als de vocale krachten van het lichaam ontlenen hun impuls aan de 3e cervicale, evenals de 3e, 4e en 5e dorsale wervels. Het zou dus kunnen zijn dat er iets mis is met de stand van deze wervels. Dit kan door een ongeluk zijn gekomen, maar ook door een te hoge spierspanning in dat gebied.
Volgens de lezingen van Caycye is het 'spraakvermogen de hoogst ontwikkelde trilling in een organisme', want het hangt af van de input van alle andere zintuigen en is dus sterk afhankelijk van de coördinatiekrachten in het lichaam. Deze 'coördinerende krachten' omvatten het sympathische zenuwstelsel (dat is gekoppeld aan de onbewuste geest of het fantasielichaam), het cerebrospinale zenuwstelsel en de neurologische verbindingen, die 'de impuls in de hersenen registreren'. Met andere woorden, vloeiende heldere spraak hangt af van de coördinatie van impulsen van zowel het sympathische zenuwstelsel als het cerebrospinale zenuwstelsel.
Het 5e chakra
Het 5e chakra is ons keelchakra (vishuddha) dit is het energiecentrum van zuiverheid en waarheid.
Edgar Cacey sprak in zijn lezingen over de 3e cervicale, evenals 3e, 4e en 5e cervicale wervel. In dat gebied zit dus ons keelchakra!
Om de energie van het keelchakra te laten stromen, betekent dat je je eigen unieke waarheid moet accepteren en eren door te denken, te spreken en actie te ondernemen in overeenstemming met je waarheid.
Vishuddha betekent in het Sanskriet 'puur', het is het vijfde chakra dat zich aan de basis van je keel bevindt en wordt weergegeven door de kleur blauw. Het keelchakra vertegenwoordigt niet alleen je communicatieve vaardigheden, maar het dient ook als een emotioneel centrum. Door je keelchakra in balans te brengen, kun je positieve expressie, eerlijkheid en vertrouwen in je leven brengen.
Wat er gebeurt er eigenlijk als je keelchakra geblokkeerd of overactief is?
Een geblokkeerd keelchakra
Een stagnerende, trage of geblokkeerde keelchakra houdt verband met het vermogen om adequaat te spreken of te communiceren.
Dit is meestal gebaseerd op een angst wat mensen zouden kunnen denken als jij jouw mening uitspreekt.
Je hebt misschien problemen om mensen te vertellen wat je wilt, of zelfs de waarheid te spreken uit angst voor oordeel. Uitdrukken wat je nodig hebt en wanneer je het nodig hebt, kan heel moeilijk voor je zijn als je keelchakra geblokkeerd is.
Je kunt ook last krijgen van stotteren, een zere keel, opeengeklemde kaken of strakke nekspieren als je chakra niet open is en niet op zijn volledige potentieel stroomt.
Een overactief keelchakra
Aan de andere kant van het spectrum, als dit chakra overactief is, zal het zich manifesteren als kritiek, arrogantie, veel te veel praten, roddelen, voor zijn beurt spreken of onbeleefd zijn tegen anderen. Je kunt ook extra gevoelig zijn en het gevoel hebben dat anderen kwaadaardig zijn, zelfs als ze dat niet zijn. Dit overactieve chakra kan je relaties drastisch beïnvloeden, maar het kan ook fysieke symptomen veroorzaken zoals oorpijn, verkoudheid, keelpijn, mond-/kaakproblemen en schouder- of nekpijn.
Tekenen van onbalans zijn:
* Je ongemakkelijk voelen bij het spreken
* Moeite/gebrek aan vertrouwen bij het delen van jouw meningen en standpunten
* Gebrek aan creativiteit bij het uiten van jezelf; door middel van muziek, kunst, schrijven, zingen, enz.
* Neiging om te roddelen, geruchten te beginnen of te verspreiden, te overdrijven en te liegen
* Stotteren of struikelen over woorden
* Moeite met het nemen van beslissingen, anderen vaak beslissingen voor je laten nemen
* Neiging om je te veel aan anderen aan te passen
* Kaakpijn of klemmen, TMJ, tandenknarsen
* Schildklieronevenwichtigheden
* Onvoldoende luistervaardigheid
* De neiging om gesprekken te willen domineren, onderbreekt vaak en spreekt over anderen
* Zegt je plannen gewoon af om anderen te plezieren
* Ongemakkelijk met stilte voelt de behoefte om altijd te babbelen om de stilte te vullen
* Spreekt zonder na te denken. Wat trouwens niet altijd slecht is hoor, dat heet nl. ook intuïtie ;-)
* Gebruikt woorden als een vorm van geweld of misbruik dat anderen wordt toegebracht
* Vermijdt confrontaties, veegt liever dingen onder het tapijt dan erover te praten
* Bedrieglijk of misleidend met woorden
* Gebrek aan integriteit, komt je woord niet na
* Woorden en daden zijn niet op één lijn, zegt het ene maar doet het andere
Wanneer het chakra in balans is:
* Je bent trouw aan jezelf en drukt die waarheid vrij en zelfverzekerd uit
* Je voelt je op je gemak om je gedachten te uiten
* Je luistert echt naar anderen
* Je drukt jezelf op verschillende en creatieve manieren uit, niet alleen verbaal
* Je communiceert helder en welbespraakt
* Je bent je bewust en bewust van je woorden, je bent je bewust van hun kracht
* Je spreekt onbevreesd en eerlijk
* Je bent in integriteit met dat wat je uitdrukt
* Jij bent echt jij
* Je komt op voor jezelf en je overtuigingen, opvattingen en meningen
* Anderen kunnen op uw woord vertrouwen en vertrouwen op wat u te zeggen heeft.
Om dit blog over stotteren mee af te sluiten, heb ik ook nog even gekeken wat Louise Hay hierover heeft geschreven.
Volgens haar wordt stotteren veroorzaakt door gevoelens van onzekerheid, gebrek aan zelfexpressie en niet mogen huilen.
Met andere woorden, stotteren is een fysieke manifestatie van de psychologische ervaring van je onveilig voelen om jezelf te zijn en je ware emoties te uiten. En, in theorie tenminste, als je dit eenmaal kunt ophelderen door manieren te vinden om je veilig te voelen om jezelf te uiten en je eigen emoties te valideren, zou het stotteren moeten verminderen.
Dit sluit dus aan op alle andere informatie die ik heb kunnen vinden. Wat dus de echte reden is waarom iemand stottert, is dus even uitzoeken. Zoals hierboven te lezen is, zijn er diverse oorzaken voor stotteren.
Aangezien alles licht, frequentie en energie is, kan iedereen eigenlijk zelf al veel problemen en klachten oplossen, vooral als je weet waar de de oorzaak/ bron van het probleem kan zoeken.
Dat is, zeker als het probleem al wat langer speelt, niet altijd makkelijk. Ons lichaam heeft gelukkig een heel groot zelfherstellend vermogen, en soms met wat hulp komt alles weer terug in balans .
Voor vragen of meer informatie over Reconnective heling kijk ook even op verder op mijn website.
Voor vragen of het maken van een afspraak, kun je bellen of een mail sturen.
https://www.reconnectivehealingbilthoven.nl/contact
Ik reageer altijd binnen 24 uur, mocht je niks ontvangen in je mail kijk dan even in je spam, zo af en toe komt het daar helaas in terecht.
Toen ik een bijpassende afbeelding zocht voor bij dit blog, kwam ik een afbeelding tegen die ik herkende.. Toen ging er een klein alarm belletje af.. Ik heb al een blog over stotteren geschreven!
Ik ben dit terug gaan lezen, en zag dat ik nu nog meer en ook aanvullende in formatie heb gevonden. Ik heb dus besloten om het blog toch maar te behouden en op mijn website te plaatsen. De link naar het vorige blog vind je hier onder.
https://www.reconnectivehealingbilthoven.nl/blog-2x-per-maand/817794_stotteren
Bron
https://www.insightstate.com/health/stuttering/
https://www.eoswetenschap.eu/psyche-brein/stotteren-zit-de-hersenen
https://understandingdysfluency.com/2015/06/11/automatic-abilities-physical-speech-metaphysical-thought/