Koorts
Wat is het en waarom krijgen we het?
Het najaar heeft langzaam zijn intreden gedaan, wat ook vaak betekend dat griep, verkoudheid, hoesten en koorts weer wat vaker zullen voorkomen. Koorts is eigenlijk een hele normale, en natuurlijke, reactie van het lichaam op een infectie, waarbij de lichaamstemperatuur oploopt, omdat de hersenen de interne "thermostaat" hoger instellen.
Dit hogere temperatuurniveau is gunstig omdat het de groei van virussen en bacteriën remt en het immuunsysteem ondersteunt, wat weer helpt bij het bestrijden van de infectie. Dit is dus eigenlijk een heel goed teken dat je immuunsysteem hard aan het werk is om je te beschermen.
Wanneer spreken we van koorts?
* Koorts is een verhoging van de normale lichaamstemperatuur.
* Normaal gesproken ligt de lichaamstemperatuur tussen 35,8°C en 37,5°C.
* Vanaf een temperatuur van 38°C en, hoger, wordt van koorts gesproken.
Waarom krijgen we koorts?
* Infectie: Koorts is meestal het gevolg van een infectie met virussen of bacteriën.
* Afweerreactie: Als ziekteverwekkers het lichaam binnendringen, reageert het immuunsysteem door de lichaamstemperatuur te verhogen.
* Thermostaat: De hersenen passen de "thermostaat" van het lichaam aan, waardoor het lichaam warmer wordt.
* Bestrijden van ziekteverwekkers: De hogere temperatuur maakt het voor bacteriën en virussen moeilijker om te groeien en zich te
vermenigvuldigen.
* Ondersteuning immuunsysteem: Er wordt gedacht dat het afweersysteem ook beter functioneert bij een verhoogde temperatuur.
Andere oorzaken van koorts:
Naast infecties kan koorts ook ontstaan door andere oorzaken, waaronder:
* Zonnesteken
* Vergiftiging
* Ernstige ontstekingen
* Bepaalde medicijnen
* Reactie op vaccinatie(s)
* Hormonale aandoeningen
Sommige mensen krijgen bijna nooit koorts!
Nooit koorts? Let dan op! Dit kan zowel een goed of slecht teken zijn, afhankelijk van de context.
Wanneer je nooit koorts krijgt, kan dit soms betekenen dat je immuunsysteem niet adequaat reageert op infecties. Dit kan komen omdat je immuunsysteem verzwakt is of niet goed functioneert. In plaats van te reageren met koorts, blijft het lichaam passief, wat betekent dat het de ziekteverwekkers niet goed bestrijdt.
Dit komt het meeste voor voor bij mensen met onderliggende chronische ontstekingen of een verzwakt immuunsysteem. Bij bepaalde immuun problemen, zoals bij sommige auto-immuunziekten, reageert het lichaam mogelijk niet op de juiste manier. In extreme gevallen kan het immuunsysteem zelfs geen koorts- reactie activeren omdat het te zwak is.
Medicijnen bij koorts?
Het is niet nodig de koorts te verlagen met medicijnen.
Als jij je ziek voelt of pijn hebt, kun je kunt een ibuprofen of paracetamol nemen, en na een halfuur gaat het dan vaak wel iets beter. Dat komt vooral doordat het de pijn wegneemt. Met of ibuprofen of paracetamol gaat meestal ook de koorts wat omlaag.
Gaat de koorts niet omlaag? Dat kan gebeuren en is niet erg of verkeerd.
Het neemt dan alleen de eventuele pijn weg. Je zult er niet sneller beter door worden.
Koorts onderdrukken met medicijnen zoals ibuprofen of paracetamol kan de natuurlijke afweer van het lichaam verzwakken, omdat het immuunsysteem niet de kans krijgt om op volle kracht te werken. Het immuunsysteem moet weten wanneer het moet ‘aanvallen’, maar ook wanneer het moet stoppen.
Waarom zijn we zo bang voor koorts?
In 1980 bedacht Dr. Barton Schmitt de term "koortsfobie" om ons te helpen de onrealistische zorgen over koorts en de schade die het aan kinderen toebrengt, te begrijpen.
Hij ontdekte toen dat 52% van de ouders die hun kinderen met een koorts van 40 graden Celsius of lager naar de kliniek brachten, omdat ze dachten dat koorts ernstige neurologische gevolgen had, zoals hersenschade of overlijden.
Twintig jaar later ontdekte Dr. Michael Crocetti dat koortsfobie nog steeds bestond, waarbij 21% van de ouders dacht dat hersenschade het belangrijkste schadelijke effect van koorts was. Deze angst heeft ertoe geleid dat ouders hun kinderen soms een overdosis van koorts- verlagende medicijnen gaven.
Volgens Sylwia Wrotek et al. in een artikel getiteld "Let Fever Do It's Job", helpt de hitte van koorts de immuuncellen om stress te veroorzaken bij de binnendringende ziekteverwekker en geïnfecteerde cellen en samen met andere stressoren een immuunafweer te vormen.
Het verlagen van de lichaamstemperatuur heeft de overleving bij proefdieren of bij patiënten met infecties niet verbeterd.
Het blokkeren van koorts kan schadelijk zijn, omdat koorts, samen met andere ziekteverschijnselen, is ontstaan als verdediging tegen infecties. Koorts veroorzaakt meer schade aan ziekteverwekkers en geïnfecteerde cellen dan aan gezonde cellen.*
Er zijn een aantal kruiden die kunnen helpen bij het verlagen van koorts, als deze hoog is of wat langer aanhoud.
Kruiden zoals vlierbloesem, gember, tijm, kamille en zonnehoed kunnen helpen bij koorts en griep, doordat ze het immuunsysteem ondersteunen, ontstekingen remmen of koorts afdrijven. Je kunt ze drinken als thee, of je kunt stomen met kruiden zoals tijm of eucalyptus.
* Houd wel eerder genoemde uitleg in gedachten voor je de koorts probeert verlagen of onderdrukken!
Koorts bij kinderen en baby’s
Veel ouders maken zich zorgen over een verhoogde temperatuur bij hun kinderen. In werkelijkheid is koorts vaak een signaal dat het lichaam een infectie bestrijdt. Dat betekent niet dat het ongevaarlijk is als het extreem hoog is, maar een lichte verhoging is meestal geen noodgeval. Let op de stemming, het energieniveau en de eetlust van het kind. Als ze speels en alert zijn en voldoende drinken, hoef je je misschien niet te haasten om medicijnen te geven.
Een kind wordt over het algemeen als koortsig beschouwd bij 38 °C of hoger. Bij baby's jonger dan drie maanden is het verstandig om bij koorts contact op te nemen om ernstige problemen uit te sluiten. Neem bij oudere kinderen contact op als de temperatuur boven de 40 °C komt, of als de koorts langer dan drie dagen aanhoudt.
Nooit ziek, en wél gezond zijn!
Aan de andere kant zijn er mensen die nooit koorts krijgen omdat hun lichaam gezond is en geen laaggradige ontstekingen heeft.
Het lichaam van deze mensen is in balans, waardoor hun immuunsysteem efficiënt werkt en snel kleine infecties afweert zonder dat het tot koorts komt. Dit betekent dat hun immuunsysteem in een goede en gezonde staat verkeert en geen overmatige reacties hoeft te geven.
Bij deze groep is het immuunsysteem sterk en efficiënt genoeg om bedreigingen te elimineren zonder extreme reacties zoals koorts.
Het is wel belangrijk om hierbij te benadrukken dat nooit koorts hebben alleen goed is wanneer het gepaard gaat met een algeheel gezond lichaam zonder laaggradige ontstekingen of onderliggende ziektes.
Let op, ieder lichaam is en reageert dus anders!
Is er ook een gevaar?
Hoewel koorts dus een duidelijke reactie van het lichaam is, zijn laaggradige ontstekingen vaak sluimerend aanwezig en veel moeilijker te detecteren. Ze veroorzaken geen pijn of zichtbare symptomen, maar kunnen op de lange termijn schade aanrichten en leiden tot chronische aandoeningen zoals diabetes type 2, hartziekten en zelfs kanker.
Dit soort ontstekingen kunnen ervoor zorgen dat je lichaam energie onttrekt aan belangrijke organen, waardoor je je vermoeid voelt, mogelijk last krijgt van spijsverteringsproblemen of zelfs gewichtstoename kan ervaren.
Een goed hulpmiddel om te ontdekken of je last hebt van laaggradige ontstekingen, is de CRP (C-reactive protein) test, en in het bijzonder de hs-CRP test (high-sensitivity CRP). Deze test meet de hoeveelheid C-reactief proteïne in je bloed, wat een indicator is van ontstekingen in het lichaam. Een verhoogde waarde wijst op de aanwezigheid van laaggradige ontstekingen.
Dit geeft je inzicht in de gezondheid van je immuunsysteem, zelfs als je geen zichtbare symptomen hebt.
Tip
Of je nu vaak koorts krijgt of bijna nooit, het is belangrijk om je immuunsysteem te goed te ondersteunen. Dit doe je uiteraard met gezonde voeding, zoals bijvoorbeeld groenten, fruit, noten, (orgaan)vlees van gras gevoerde koeien en vis laag in de voedselketen (ansjovis en sardientjes). Deze zitten vol met antioxidanten en ontstekingsremmende eigenschappen.
Daarnaast is voldoende slaap ook echt essentieel...
Tijdens onze diepe slaapfasen krijgt ons lichaam de kans om te herstellen en het immuunsysteem te versterken. Regelmatige beweging en stressmanagement zijn natuurlijk ook cruciale factoren in het voorkomen van laaggradige ontstekingen en het verbeteren van je immuunrespons.
Hoe werkt ons afweersysteem?
Het immuun- of afweersysteem beschermt ons lichaam tegen indringers van buitenaf. Dit afweersysteem is lichaamseigen en zit ingewikkeld in elkaar.
Dat is ook wel nodig, want ons lichaam staat continu bloot aan allerlei invloeden waarop we niet per se zitten te wachten.
Ons lichaam heeft 3 verdedigingslinies.
De eerste verdedigingslinie
Dit is een passieve verdedigingslinie. Het lichaam heeft daarvoor verschillende fysieke barrières zoals de huid, onze slijmvliezen en trilhaartjes. Ook scheiden onze organen stoffen uit zoals tranen, zweet, urine, speeksel en bijvoorbeeld maagzuur om micro-organismes en stoffen uit ons lichaam te verwijderen
De tweede verdedigingslinie
Dit is ons aangeboren afweersysteem. Het bestaat uit actieve, gespecialiseerde lichaamscellen en -stoffen. Het is een soort intern leger dat actief en heel specifiek kan aanvallen als iets de eerste linie is gepasseerd. Deze aangeboren afweer is breed en blijft even sterk als het ergens tegen heeft gevochten.
De derde verdedigingslinie
Als eenmaal een gevecht in het lichaam heeft plaatsgevonden, ontstaat 'verworven afweer'. Deze vorm van afweer is specifiek op één vijand gericht en wordt sterker na elk gevecht. Het is een lichaamseigen vorm van afweer die op natuurlijke wijze ontstaat omdat bepaalde cellen zich specialiseren nadat een vijand langs de eerste twee linies is gekomen.
Traditionele Chinese Geneeskunde
Wat kun je zelf doen, om de kans op griep/ koorts zo veel mogelijk te vermijden?
Breng jouw qi in evenwicht en je blijf dit seizoen griepvrij.
Eet immuniteitsverhogende voeding
“Over het algemeen helpt het eten van minder rauw, koud en gefrituurd voedsel je algehele immuniteit te versterken, maar als je ziek bent moet je deze vermijden! Evenals vet, zoet, gekruid, zuur en visrijk voedsel", zegt Dr. Carla Ng (Causeway Bay-kliniek) in Nong. Daarnaast is het beter om tonics zoals ginseng en koninginnengelei vermijden en niet roken of alcohol drinken als je ziek bent.
Als je verkouden bent, drink dan veel warm water en eet warme maaltijden met uien, knoflook, gember en azijn. Deze helende ingrediënten zullen je symptomen verlichten en je immuniteit versterken.
In de bijlage, onderaan dit blog, vindt je een PDF met 10 kruiden die het immuunsysteem helpen versterken.
Versterk je immuunsysteem
“Het versterken van je immuunsysteem is essentieel om ziekte te voorkomen", aldus Dr. Carla Ng.
Je constitutie, levensstijl en omgeving kunnen allemaal bijdragen aan mogelijke disbalansen, dus het is belangrijk om te zorgen voor goede leefgewoonten. Zorg voor een gezond en evenwichtig dieet, voldoende slaap en beweging, vooral in stressvolle tijden.
Een sterker immuunsysteem vergroot je weerstand tegen ziekten zoals verkoudheid en griep. Een zwak immuunsysteem, vaak bij ouderen, vrouwen in de overgang of chronisch zieken, kan het lichaam vatbaarder maken voor deze externe invloeden.
Pas je gewoonten aan het seizoen aan
In de TCM zijn wind, kou, hitte, vochtigheid, droogte en vuur de zes klimaten in de natuur (ook wel de zes qi genoemd) waaraan ons lichaam zich moet aanpassen. Wanneer ons lichaam zich niet kan aanpassen aan de veranderingen in de zes qi, kan dit leiden tot griep of verkoudheid. Het is belangrijk om kleding te dragen die geschikt is voor het seizoen, vooral bij plotselinge en onverwachte temperatuurschommelingen. Bedek in de winter en het regenseizoen je nek en rug tegen de elementen.
Focus op preventie
De Chinese geneeskunde legt veel nadruk op preventie en erkent dat het behouden van harmonie in het lichaam essentieel is om ziekten te voorkomen. Leefstijlgewoonten die je lichaam gezond zouden houden, zijn onder andere het fris houden van de lucht in je omgeving door regelmatig ramen te openen en je gezicht te wassen met koud water. Dit helpt je lichaam zich beter aan te passen aan de kou.
Voldoende blootstelling aan uv-straling is ook belangrijk. Ga dus zoveel mogelijk naar buiten om van de zon te genieten.
En als je moeite hebt met slapen, probeer dan je voeten voor het slapengaan in warm water te weken, het verwarmt nl. je meridianen (de punten in je lichaam waar energie doorheen stroomt).
Ziek zijn is soms nodig om het immuunsysteem te trainen en sterker te maken. Het is een natuurlijk onderdeel van een gezond lichaam dat zichzelf verdedigt.
Maar wanneer je nooit ziek wordt, moet je waakzaam zijn; het kan een teken zijn dat je immuunsysteem niet functioneert zoals het zou moeten. Daarom is het belangrijk om alert te zijn op de tekenen van laaggradige ontstekingen, die dus met een simpele CRP-test gedetecteerd kunnen worden.
Maar wees ook niet bang voor koorts of ziekte, zie het als een kans voor je lichaam om sterker te worden.
Door te investeren in een gezonde levensstijl en je immuunsysteem te ondersteunen, kun je de balans vinden tussen zelden ziek zijn en toch een krachtig immuunsysteem behouden.
Scroll verder naar beneden voor de PDF met de 10 kruiden die de weerstand kunnen ondersteunen!
Bron:
https://www.thuisarts.nl/koorts/ik-heb-koorts
Nieuwsbrief van Mike (Leef Bewust Nederland)
https://www.utmb.edu/pedi/categories-tags/2023/01/10/fever-phobia
https://www.vitaminesperpost.nl/actueel/kruiden-supplementen-voor-ons-immuunsysteem